ศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน) จัดทำรายงานสถานการณ์คุณธรรมในสังคมไทยมาอย่างต่อเนื่อง เพื่อทำความเข้าใจถึงความเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยในมิติคุณธรรมทั้งในเชิงบวกและเชิงลบ ซึ่งมีความสำคัญในฐานะที่เป็นข้อมูลพื้นฐานที่ทำให้เข้าใจสถานการณ์สังคมไทยในมิติคุณธรรม ที่สามารถนำมาประกอบการตัดสินใจในการ กำหนดนโยบายและออกแบบการส่งเสริมคุณธรรมในระดับปฏิบัติได้
การจัดทำรายงานสถานการณ์คุณธรรมในสังคมไทยที่มีการดำเนินงานมามีรายละเอียดดังนี้
-
ปี 2558
โครงการศึกษาสถานการณ์คุณธรรมของสังคมไทย ปี 2558
ศึกษาเอกสารวิชาการ งานวิจัย การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (in-depth interview) และการสนทนากลุ่ม (focus group discussion) ผลการศึกษาพบว่า สถานการณ์ปัญหาคุณธรรมในสังคม ประกอบด้วย 8 ประเด็น ได้แก่ ขาดความซื่อสัตย์สุจริตที่ส่งผลให้เกิดการคอร์รัปชัน ขาดความรับผิดชอบต่อผู้บริโภคของภาคธุรกิจ ความประพฤติไม่เหมาะสมของผู้นำทางศาสนา ขาดความรับผิดชอบต่อบทบาทหน้าที่ในการให้การศึกษาแก่สมาชิกในสังคมของสถาบันการศึกษา ขาดความเท่าเทียมกันทางสังคม เห็นแก่ประโยชน์ส่วนตน และแตกแยกขาดความสามัคคี ขาดความสำนึกรับผิดชอบในความเป็นพลเมือง
-
ปี 2559
ดำเนินการใน 2 รูปแบบคือ
- สำรวจเรื่อง “สถานการณ์คุณธรรมของสังคมไทย” โดยศูนย์คุณธรม (องค์กรมหาชน) ร่วมกับศูนย์
สำรวจความคิดเห็น “นิด้าโพล” สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) สำรวจความคิดเห็นจากประชาชนทั่วประเทศทุกระดับการศึกษาและอาชีพ รวมทั้งสิ้นจำนวน 2,166 หน่วยตัวอย่าง ในประเด็นคุณธรรม เช่น ปัญหาวิกฤตทางด้านคุณธรรมในสังคมไทย ความคิดเห็นต่อการส่งเสริมคุณธรรม ในสังคมไทย คุณธรรมที่เยาวชนไทยควรได้รับการปลูกฝัง คุณธรรมในการอยู่ร่วมกันของคนในสังคมไทยและประชาคมอาเซียน
- รายงานสถานการณ์ทุนความดีในสังคมไทย สำรวจกลุ่ม องค์กรชุมชน เครือข่าย ของภาคประชาชน และถอดบทเรียนกระบวนการใช้ทุนความดีของกรณีศึกษาพื้นที่ต้นแบบ 10 พื้นที่ในทุกภูมิภาค ที่ครอบคลุมประเด็นเศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม และการบริหารจัดการและปรับปรุงกลไกการพัฒนา และสังเคราะห์กระบวนการใช้ทุนความดีขับเคลื่อนงานองค์กรชุมชน
-
ปี 2560
รายงานสถานการณ์คุณธรรมในสังคมไทย: มองโลก มองเรา ประมวลสถานการณ์ที่เชื่อมโยงกับคุณลักษณะทางด้านคุณธรรมทั้งในระดับสากล และในระดับประเทศช่วงปี 2559-2560 เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลสถานการณ์ที่เกี่ยวข้อง เชื่อมโยงประเด็นความดีและประเด็นปัญหา เพื่อสร้างความตระหนักและมุมมองทางด้านคุณธรรมในสังคมไทย ประกอบไปด้วย 3 เล่ม คือ
เล่มที่ 1 การทบทวนการจัดอันดับประเทศไทยในระดับโลก โดยมองจากแนวทางการพัฒนามุมมองสากล มาสู่ระดับประเทศ เพื่อสร้างความตระหนักถึงความสำคัญของการพัฒนา “ทุนความดี” ในมิติพอเพียง วินัย สุจริต จิตอาสา
เล่มที่ 2 สถานการณ์สังคมที่ส่งผลต่อสภาวการณ์ ด้านคุณธรรมในสังคมไทย เป็นการสังเคราะห์สถานการณ์ในประเทศไทยเชื่อมโยงในมิติคุณธรรม เพื่อรับทราบสิ่งที่ควรตระหนักร่วมกัน
เล่มที่ 3 รายงานสถานการณ์ความตั้งใจทำความดีของคนไทย เพื่อรับรู้ทุนความดีที่สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลในการกำหนดนโยบาย หรือกิจกรรมที่จะเป็นแรงขับเคลื่อนสังคมคุณธรรม
-
ปี 2562
องค์ความรู้ 10 ปรากฎการณ์ คุณธรรม จริยธรรมในสังคมไทย เป็นการศึกษา รวบรวม สังเคราะห์
ข้อมูลจากประเด็นสถานการณ์สำคัญที่เกิดขึ้น ในช่วงเดือนมกราคม - มิถุนายน 2562 จากเว็บไซต์ข่าว และสื่อสังคมออนไลน์ ที่สะท้อนด้านคุณธรรมความดีใน 4 มิติ (พอเพียง วินัย สุจริต จิตอาสา) และนำเสนอเป็น 10 ปรากฏการณ์คุณธรรม จริยธรรมในสังคมไทย) ประกอบไปด้วย
- วิวาทเดือด งานบวชเลือด
- วินัยจราจรสะท้อนวินัยชาติ
- พระสงฆ์อาพาธสูงจากอาหารที่ใส่บาตร
- ขยะล้น
- ติดเกมออนไลน์ ฆ่าตัวตาย ปัญหาสำคัญที่จะมีมากขึ้นในอนาคต
- Hate speech เครื่องมือสร้างความเกลียดชังในสังคมไทย
- สถานการณ์ความโปร่งใสในสังคมไทยตกอันดับ
- จิตอาสากู้วิกฤติ ต้าน pm 2.5
- มหันตภัยพายุปาบึก ซัดถล่มภาคใต้
- พลังจิตอาสา ร่วมใจทำความดี จากกระแสวิ่งของคุณตูน สู่การรวมพลังจิตอาสาทำความดีที่หลากหลายรูปแบบ
-
ปี 2563
รายงานสถานการณ์คุณธรรมปี 2563 เป็นการรวบรวม สังเคราะห์ข้อมูลจากประเด็นสถานการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในปี 2563 เชื่อมโยงกับประเด็นคุณธรรม 4 มิติ (พอเพียง วินัย สุจริต จิตอาสา) ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนา 2010 หรือ โควิด 19 แบ่งเป็น 2 ส่วน
ส่วนที่ 1 สถานการณ์คุณธรรมในประเด็นคุณธรรม 4 มิติ ทั้งเชิงบวกและเชิงลบ
ส่วนที่ 2 สถานการณ์เด่นปี 2563 ประกอบไปด้วย
เชิงบวก
- “พอเพียง” ทางเลือกทางรอดฝ่าวิกฤต
- วินัยกับการดำเนินชีวิตใหม่ (New Normal)
- นักรบในชุดเกราะ อสม.กับกลยุทธ์เคาะประตูบ้าน
- แบ่งปันน้ำใจกับ “ตู้ปันสุข” ตู้กับข้าวริมทาง
- พลังคนรุ่นใหม่กับการสร้างนวัตกรรมห่างไกลโควิด
เชิงลบ
- ขยะพลาสติกล้นเมือง
- กักตุนหน้ากากอนามัย ขายเกินราคา หวังรวยทางลัด
- สารพันปัญหาโครงการ “เราไม่ทิ้งกัน”
- โรคเครียดรุมเร้าหนักกว่าโควิดระบาด
- วิกฤตสื่อไทยในยุคโควิด
-
ปี 2564
รายงานสถานการณ์คุณธรรม ปี 2564 : อยู่รอด ตั้งรับ ปรับตัว หลังวิกฤตโควิด-19 เป็นการประมวลสถานการณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้น โดยบ่งตามตัวชี้วัดคุณธรรม 5 มิติ ได้แก่ พอเพียง วินัยรับผิดชอบ สุจริต จิตสาธารณะ กตัญญู และเครื่องมือสำรวจต้นทุนชีวิต ซึ่งได้นำมาสังเคราะห์และถ่ายทอดเป็นชุดความรู้ อยู่รอด ตั้งรับ ปรับตัว หลังวิกฤตโควิด-19 เพื่อระลึก ทบทวน สถานกาณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้นภายใต้วิกฤติโควิด 19
-
ปี 2565
คุณธรรมกับโลกยุคโกลาหล (Moral with The Age of Chaos) : รายงานสถานการณ์คุณธรรม ปี 2565 ประกอบด้วยเนื้อหา 3 ส่วน คือ
- ผลสำรวจดัชนีชี้วัดคุณธรรมและทุนชีวิตปี 2565 ของคนไทยอายุ 13 ปีขึ้นไปใน 6 ภูมิภาค
- 10 สถานการณ์สังคมในรอบปีทั้งด้านบวกและด้านลบ
- คุณธรรมกับโลกยุคโกลาหล เป็นการวิเคราะห์สถานการณ์ทางสังคมผ่านกรอบแนวคิด BANI World ที่นำมาปรับใช้ในการบริหารคนและองค์กรที่เปลี่ยนแปลงไม่หยุดนิ่ง